BATERİ - DAVUL DERSLERİ
Yazan : Yavuz Küçükyıldırım
AYAK ÇALIŞMALARI.
Ayak çalışmaları, geçmişteki davulculuğa bakıldığında, çok fazla çalışma gerektiren bir kimlik kazanmıştır. Fonksiyonları ve verdiği sesler oldukça artmış, hatta bazı parçalarda el ile sadece 4’lük ve 8’lik vuruşlar yapılırken ayaklar 8’lik 16’lık vuruşları yapar hale gelmiştir.
El ile ayak karşılıklı eşdeğer vuruşlar yaparak davul, ritm yerine melodi hakimiyeti olan bir enstruman havası kazanmıştır. Belki de günümüzde davul çalmayı öğrenme merakı bu tarzda gelişmesinden dolayı pek çok kişiye yansımaktadır.
Davul çalmada ayakların kullanım alanlarında da değişiklikler 1960 sonrası müziğiyle ortaya çıkmıştır. Önceleri sadece Hi-Hat denilen sol ayaktaki zil sistemi (eski adıyla kontrapedal-zil) günümüzde twin pedal veya double pedal denilen iki pedallı sistemin solunu kullandığı gibi bunun yanısıra clave pedal denilen ayrı bir pedal da kullanmaktadır.
Zamanın bazı müzik türleri bu pedalları ayrı ayrı ve birlikte kullanmayı gerektirmekte ve davulcuların bazıları başlıbaşına show ustası olmaktadırlar.
Bizim ders notlarımızda anlatacağımız klasik davul pedalları yani kick pedal ve hi-hat (yanında biraz da twin pedal ile çalışma sağlayabilecek ve davulcunun reflekslerini geliştirmek için kullanılan alıştırmalar) olacaktır.
Davulcuların bir kısmı ayak pedalını ayağının topuğunu yere basarak bir diğer kısmı da topuğu havada tutarak pedal kullanırlar. Klasik anlayış, topuğun yerde olmasıdır. Günümüzün müziğini yapan çoğu davulcu, topuk havada çalar. Keskin bir ayırım varmış gibi gözüken bu stil anlayışı aslında birbirinin içinde olması gereken bir hava atmacadan fazla birşey değildir. Çünkü bazı vuruşları yapmak için topuğun yerde olduğu durumlar olduğu gibi, havada olması gereken durumlar da vardır. Bu tartışma gibi durumu bir yana bırakırsak, ayağın sağa sola kaydırılarak kullanılması gereken ve hem topuk hem parmak taraflarını kullanarak sayma yapmak gibi değişik bir çok ihtiyaç ortaya çıkmakta ve gerektikçe hepsi kullanılmaktadır.
Aşağıda gördüğünüz ayaklar, sol ve sağ ayakların çalışmalarında ayakkabının yıldız resmi
Olan yerinde sanki bir pedal mili varmış gibi öne ve arkaya hareket edebilecek esnekliği kazanma çalışması yapmaktadır. Anlatmak gerekirse,
Sağ ayak, pedalın topuğuna basarken, Sol ayak ayağın ön kısmı-yani parmakları tarafına basmaktadır.
1 sayıp sağ ayak parmaklarınıpedala basar hale getirdiğmizde, aynı anda sol ayağımızın topuğu basılı hale gelecek ve hi-hat açılacaktır.(Zaten ritmde sayarken 1 deyince ayak pedalımızı vurmaya başlıyorduk)
Şimdi bu yaptığımız çalışmada 1-2-3-4’ü hep sağ ayakla yapmayıp bir sağ ayak, bir sol ayak tarzı (single) çalışacağımızı baştan söylemeyi unuttum. (Şimdi hatırlatmış oldum.)
İki (2) derken, sol ayak ön parmaklar hi-hat’i kapatıyormüş gibi basılırken sağ ayakta topuk üzerinde ve ön kısmı havaya kalkmış olacak. Demek ki iki harekette sağ ve sol ayaklar hacıyatmaz misali, aksi yönlerde iniş-kalkış yapıyorlar.
Siz bu hareketi, sıfırdan başlayabileceğiniz gibi, topuklar tamamen yerde olmak şartıyla Sağ-Sol pedalları vuruyormuş gibi çalışarak, daha sonra parmaklar yerdeyken sağ topuk sol topuk yere vurarak çalışma yaparak hazırlık safhasından sonra yapmayı deneyebilirsiniz.
Küçük punto harflerle anlattığım çalışmayı pedal olmadan zemin üzerinde yaptığınızda çıkan sesler sizi yanıltmasın....Çünkü ayağınızın ön ve arka tarafları zeminde ses verir ve bir turda 4 tane ses duyarsınız. Halbuki pedalda bunu yaptığınızda sağ ve sol ayağın pedal tokmağının sesi çıkacaktır.(veya bir pedal bir hi-hat zili sesi) Topuklardan çıkan ses sadece saymanıza ve ayak bileğinizin çalıştırılmasına yardımcı olacaktır.
Bahsettiğim çalışma devamlı yapılınca bir müddet sonra ayakta yorulma ve baldırlarda kasılma yapacaktır. Bu nedenle ara dinlenmeleri yapmak şartıyla yavaştan başlayıp hızlanın ve tekrar yavaşlayarak bitirin. Yorulma ölçunuzu zaten kendiniz tayin edeceksiniz.
Ayakla yapılacak çalışmaların hemen hepsi, el ile yaptığımız çalışmalara paraleldir.
Yani, single (tekli) vuruşlar; R-L-R-L...., double (çiftli) vuruşlar; RR-LL-RR-LL.....veya önceki derslerde bahsettiğimiz paradidle tarzı özel ve temel vuruşlar; örneğin
R-L-R-R-L-R-L-L....ve R-L-L-R ile R-L-R-L-R-L (altılama – üçleme anlatılacak) vuruşları ayak çalışmalarında da el çalışmalarındaki kadar geçerli ve önemlidir. Şimdi bunları tekrar notalarını yazmadan nasıl yapacağımıza R-L simgeleriyle bakalım... Vuruşları şimdilik temel nota değerimiz olan dörtlük nota kıymetinde düşünerek bir ölçüde 4 tane dörtlük nota olarak varsayıyoruz.
Ayak topuklarımız yerde, pedala ön ayak taban kısmıyla vuruş şeklinde çalışıyoruz.
Yukarıda ( R ) sağ ayakla başlangıç şeklinde verdiğim motifleri çalıştıktan sonra bunların tam tersi başlangıçla çalışmak da davulcunun görevleri arasındadır. Örneklemek gerekirse; R-L-R-L... çalışmasını yaparken bir dinlenme sonrası L-R-L-R...... şeklinde sol-sağ çalışmasını da yapmak şarttır. Bu çalışma, ileride, 8’lik ve 16’lık vuruşlarla yapacağımız etüdlerde Kontra vuruş denilen ve çoğunlukta olan siz rock ve diğer modern tarz davulcuların vazgeçemeyeceği vuruş ve aksan ihtiyaçlarını karşılayacaktır. Yukarıda sözünü ettiğim 5 çeşit basit temel çalışma –ki ileride bu temel çalışmaların sadece en temel ve en basitleri olduğunu anlayacaksınız- yeterince değer vererek çalışmanız gereken ve roll (tremola) yapabilecek kadar hızlı olmanız gerekecek çalışmalardır. Bu çalışmalar size, kuvvet, denge, senkronize vuruşlar, dayanıklılık ve reflekslerinizde hakimiyet kazandıracaktır.(kazandırmalıdır).
Çalışmalarınızı(ayak) yaparken, ellerinizle de aynı vuruşları yapmanızda yarar vardır(yapmalısınız). Önce yavaş tempoda, yani bizim bildiğimiz saniyede bir vuruşlarla başlasanız bile, artık çalışmalarını ilerletmiş arkadaşlar olarak bunu ikiye hatta dörde katlayacak hıza ulaşmanızda yarar vardır. Ancak başlangıçları yavaş hızda yaparak, artan hızlara ulaşıp tekrar yavaşlayan bir tempoda çalışmak yararlıdır.
Daha ilerki çalışmalarda, 8’lik ve 16’lıkları da aynı nota ölçülerinde kullandığımız zaman, başlangıç hızını yavaş kullanacağız-ki 8’lik ve 16’lıklara geçince katlanarak giden bu hızlanış sizi yormasın.....
Şimdi yukarıda vermiş olduğumuz örnekleri, notasını yazmadan, 4’lük vuruşlar kullandığımız varsayımıyla tekrar alıyor ve aksanları hakkında notlarımıza devam ediyoruz.
> > > >
1) R-L-R-L R-L-R-L R-L-R-L R-L-R-L (Aksanlar birinci vuruşlarda)
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
> > > >
2) R-L-R-L R-L-R-L R-L-R-L R-L-R-L (Aksanlar ikinci vuruşlarda)
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
> > > >
3) R-L-R-L R-L-R-L R-L-R-L R-L-R-L (Aksanlar üçüncü vuruşlarda)
(Bu vuruş size bir ritm hatırlatıyor mu?)
> > > >
4) R-L-R-L R-L-R-L R-L-R-L R-L-R-L (Aksanlar dördüncü vuruşlarda)
> > > > > > > >
5) R-L-R-L R-L-R-L R-L-R-L R-L-R-L (Aksanlar bir ve üçüncü vuruşlarda)
(Sanırım bu vuruşlar da size bazı ritmleri hatırlatıyor!...)
Yukarıda verilen aksanlı çalışmaları hem el hem ayak birlikte, yavaş yavaş başlayarak yapın. Alıştıkça hızlanın. Aksanları yaparken diğer vuruşları “Gölge” vuruş olarak yapın. Kuvvetlice yapılan “aksanlı” vuruşun yanında pek az kuvvetle vurularak-hatta vuruş yapmadan yapıyormuş gibi yapılan vuruşlara gölge vuruş deniliyor. Bu arada bunu da öğrenmiş oluyoruz. Ama siz önce normal vuruşlarla aksanlıları tam yerine oturtturun. El ile ayak vuruşlarınızı mutlaka senkronize, yani aynı zamanda vuruş yaparak gerçekleştirip iyicene kavrayın. Hatta beyninize iyicene kazıyın, sonra gölge vuruşlar kendiliğinden ortaya çıkacaktır, hiç merak etmeyin...
Yukarıdaki birinci temel (single-tekli) vuruşun tam tersi olan çalışmalarınızı aşağıda gösteriyorum. Bunları da sizin yaratıcı düşüncenizi kullanarak aksanlandırmanızı ve o şekilde etüt yapmanızı istiyorum. Bir tiyo olarak, yukarıdaki aksanları kullanın diyorum. Ama nota kağıdınızı alıp yukarıdaki simgesel çalışmayı 4’lük notalarla yazmayı ve uygun gelecek aksan yerlerini belirleyip yazmanız iyi olur. Kendi yazdığınız notaları çalışmanız da size bir şey katacaktır, bunu unutmayınız.
> > > >
1Ters) L-R-L-R L-R-L-R L-R-L-R L- R-L-R
2.....
3.....
Hadi bakalım gösterin kendinizi.......
Yukarıda söylediklerimin örneğini bir tanesi için yazıyorum.Siz kendinize göre devamını oluşturun. (El için trampet notası koymadım. Siz isterseniz yazın, ama davul notalarının sapları aşağıya bakar şekilde yapmalı ve trampet notasını da aynı hizada sapları yukarı gelecek şekilde oluşturmalısınız.)
SINGLE (TEKLİ) VURUŞLARLA ÇALIŞMA.
Bir dörtlük Vuruş=60
R L R L R L R L R L R L R L R L
> > > > > > > >
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
Başlangıçta çok yavaş yapılması, aksanlı yerlerde biraz kuvvetli vurulması, çalışırken 1-2-3-4, 2-2-3-4, 3-2-3-4,........ gibi içinizden veya sesli olarak sayılması, hem el hem ayak birlikte çalışılması yaralıdır. (sadece ayak çalışmasını da tavsiye ediyoruz) Aksanlı vuruşların ölçü başı ve ortasında olması, bu ilk çalışmalarda size öğrenme kolaylığı sağlayacaktır. Daha sonraki değişik yerlerde kullanılan aksanlı vuruşların öğretme amacı farklıdır. Ancak bu ölçü başı aksanıyla, sayma sisteminizi iyi geliştirebilirseniz sonraki aksanların çalışmasında kontra düşme tehlikesinden korunabilirsiniz. Bu nedenle, farklı zamanlarda ve tekrarlı olarak çalışmanızda yarar vardır.
Çalışırken hep yavaş başlayıp, senkronize olarak el ve ayak vuruşlarını tam anında yapmayı dikkate alın. Çalışma devam ederkenmesela 4 ölçüden itibaren hızınızı 4’erlik ölçülerde arttırın. Hız ve dayanıklılığınızın tesbiti için, ilerleyen seviyelerde kendinizi zorlayın. Ancak ağrı yaratacak ve sizi incitecek durumlarda kendinizi kollayın. Güzel ve bozmadan yaptığınız hız sınırına geldiğinizde gene tedrici olarak yavaşlama yapın ve sonunda, başladığınız yavaş tempoya gelin. Bu söylediklerim, senkronize çalışmayı, dayanıklılığı va el ayak bileklerini ve kaslarınızı belli dercelerde geliştirir. Tempo çalışması için hızlanıp yavaşlama sakıncalıdır; bunu, alıştıkça gelişen beceriniz doğrultusunda metronom gibi yardımcı bir aletle çalışarak olması gereken düzene sokacaksınız.
Bir dörtlük Vuruş=60
R L R L R L R L R L R L R L R L
> > > > > > > >
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
Aksanlı vuruşlar 2 ve 4’lerde çalışmayı da aynı düşünceden hareketle yapın. Dikkat ederseniz her çalışmanın kendine özgü ritmlerle bağlantısı olduğunu farkedeceksiniz.
Özel not: Single stroke çalışmalarında bilekten çalışın, ön kol hareketi yapmayın. Aksanlı vuruşlarda bagete kuvvet veren 3-4-5.nci parmaklarınız (orta parmak ve yüzük parmağı-biraz da serçe parmak) olmalıdır. Ellerinizin ve bileklerinizin hareketi sağlı sollu, biri inerken diğeri aynı mesafede yukarı kalkar şekilde ve çok dengeli olmalıdır. Buradaki estetik, tekniğiniz için önemlidir. Daha ileride, bilek ve kol hareketleriyle (parmaklar dahil) bir harekette iki-hatta üç vuruşun yapılmasını sağlayan sekme-sektirme (rebound) kavramını gördüğümüzde şimdiki çalışmalarımızın faydalarını hatırlayacağız.
DOUBLE (ÇİFTLİ) VURUŞ ALIŞTIRMALARI.
Bir dörtlük Vuruş=60
R R L L R R L L R R L L R R L L
> > > > > > > >
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
Davulda kullanımı çok olan bu vuruş şekli “an-ne - ba-ba” deyimiyle isimlendiriliyordu. Tremolo çekerken kullanılan tekniğin temeli olan double vuruşların son noktası “buzz” denilen ve ellerle bageti derinin üzerinde sıkıştıracak şekilde sektirme işlemidir. Buna erişmek için çok düzenli çiftli vuruş çalışmak gerekir.
Derslerde bir sayfa içinde veya birkaç sayfada bitirebildiğimiz bu vuruş şekillerini 20 yıllık davulcuların bile her gün ders ve etüd olarak çalıştıklarını söylemek fazla abartı değildir, inanın. Bu nedenle, tekrar tekrar çalışmaktan hiç vazgeçmeyin.
Yukarıdaki örnekte 1 ve 3’lerde aksan verilmiştir. Ama siz ilk alıştırmalarınızda veya zaman içindeki ısınma çalışmalarınızda hiç aksansı olarak çok düz ses ve kuvvette de çalışın. Böylece tremolo kabiliyetiniz de gelişir. 2004 Eurovision Müzik yarışmasında Athena Grubuyla Doğaç Titiz’in girişte yaptığı o güzelliği hatırlasanıza.
Şimdi aksanımızı ikinci ve dördüncü vuruşlara kaydıralım.....
Durun bakayım!.... Siz anladığım kadarıyla yeterli etüd yapmadan daldan dala atlıyorsunuz galiba.....
Üstteki mezür başı (ölçü başı) vuruşları yeterince yaptığınızı mı zannediyorsunuz? Ben pek sanmıyorum.
Ben de metodla çalışırken bu tarz gidiyordum.....Aradan 35 sene geçti, gene buna benzer uyanıklık sandığım şekilde yeni örneğe atlıyorum.... Sonra farkedip edepli bir şekilde çalışmaya başlıyorum. Tempo hızımı iyi bir noktaya getirene kadar bunu inatla sürdürüyorum. Yavaşlayıp hızlanıyorum. Bir müddet dinlenip tekrar deniyorum. Ertesi gün yeniden, yeniden, yeniden.... Başka türlü olmaz arkadaşlar; kendinizi kandıramazsınız. Kandırırsanız da günler-aylar hatta yıllar sonra tekrar yeniden başlarsınız.
Ama ben davul harici iş yaparken de, mesela televizyon seyrederken de parmak uçlarımla-beynimde sayarak veya hayal ederek de çözmek istediğim vuruşlara çalışıyorum. Size de tavsiye ederim.
(Daldan dala da uçmayın; işin özeti bu!.)
Bir dörtlük Vuruş=60
R R L L R R L L R R L L R R L L
> > > > > > > >
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
Bu çalışma kontra vuruşlara, metal tarzı çalışacak arkadaşlara çok faydalı olacaktır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder