BATERİ - DAVUL DERSLERİ
Yazan : Yavuz Küçükyıldırım
Bu derste biraz sohbet yaparak programımıza yönelik konuşacağız.
Dikkat ederseniz, nota ve vuruşların neler olduğunu basit anlamda anlatıyor ve örnekler yazıyoruz. Bu anlatılanlar, herhangi bir öğretmenin beraberliğinde olduğu zaman, örnekleri öğreticinin göstermesi ve talebenin yaptıklarını onaylayıp yanlışlarını düzeltmesi ile kolayca ilerleme kaydedilebilirdi. Tabii bu söylediğim hiç bilmeyenler için.
Bu durumu nasıl çözeriz? (Tabii ki çalışmayla)
Anlattığımız her konu verdiğimiz her örnek, saniye ile vuruşlar, dersler doğrultusunda ve çok dikkatlice uygulanırsa –tekrar tekrar yapılırsa- öğrenilmemesi için hiç bir sebep yoktur. Ancak, verilen örnekleri saniyelik vuruşlarla- hatta daha da yavaş fakat eşit zaman aralıklarıyla – yaparak, ne olduğunu kavramanız, öğrenmeniz ve giderek hızlandırmanız lazımdır. Bu sayede ellerinizi, ayaklarınızı ve beyninizdeki saat oluşumunu geliştirebilirsiniz.
Ben, şahsen yürürken bile 4’lük, 8’lik ve 16’lık vuruşları adımlarımdaki tempoyu kullanıp bölerek, saymamın, reflekslerimin daha da gelişmesini sağlamaya, yaptıklarımın tam terslerini yaparak kendimi geliştirmeye çalışıyorum.
Gelelim dersimize,
Dörtlük notanın temel vuruş olduğunu vurguladık; oğrendik. Saatin “tik”lerinin her vuruşu, saniyede bir bu bahsettiğimiz tempo vuruşunu sağlıyordu.
Sekizlik notanın da bu vuruşun yarı süresi değerinde olduğu, iki adedinin bir dörtlük zamana sığdığını, çengelli nota ile belirtildiğini, ve nihayet saatin “tik-tak”-“tik-tak” gibi giden seslerine eşdeğer gittiğini anlatmıştık.
Ayakla tempo vuruşunda, ayağın inişinde ve kalkışında vurulan vuruşlar, sekizlik vuruşlardır.
Şimdi, önemi nedeniyle, 8’lik notaların ne olduğuna daha fazla yer verelim ve aksanlı vuruşlar yardımıyla bilgilerimizi pekiştirelim. Ayrıca, sırasıyla 2/4’ lük, ¾’lük basit usüllerle ölçü ve ritm’ler inceleyelim.
Aşağıdaki örneğimizde, ayak tempomuz 4/4’lük ölçüde, “dörtlük” = bir vuruş (saniyede bir vuruş sürecimizle) devam ederken, öğrenmekte olduğumuz 8’lik notaları, ayağımızın hem inişinde hem de kalkışında vurarak elde edeceğiz ve pratik yapacağız. Alıştıkça dengenizi bozmadan hızınızı arttırtın.
Daha sonra 16’lık notaları da öğrenince, ortalama bir davulcu değerinin üstüne çıkmamanız için hiç bir neden yoktur.
ÇALIŞMA 1 :
1 2 3 4 1 2 3 4
pam-pam pam-pam pam-pam pam-pam pam-pam pam-pam pam-pam pam-pam (Elinizden çıkan ses)
Pam Pam Pam Pam Pam Pam Pam Pam (Ayağınızdan çıkan ses)
Bu gördüğünüz örnek, evire çevire 1001 şekile nasıl girecek, size neler-neler öğretecek, şimdi hayal bile edemezsiniz..... İlerleyen derslerimizde göreceksiniz. Bu günlerinizi anımsayıp kendinize güleceksiniz. Tabi bir şartla; Düzgün çalışmak.
Özel not: “8’lik ve 16’lık nota kavramını zaten biliyorum” diyenler bana mail atarak bilgi versinler, özel çalışmalara yönelik alıştırmalar gönderilmesini istesinler.
Çalışma – 1 Trampet için yazılan 8’lik notaların öğrenilmesinde, göresellik anlatımıyla daha kolay anlaşılsın diye birinci aralıktaki ayak pedalı vururuşları da yazılmıştır. Bu örnekteki maksat R (Right=Sağ) işaretiyle gösterilen “sağ el ile vuruş yapılacağının gösterilmesidir.
Bu işaretler R, L (Left= Sol) daha sonraki alıştırmalarımızda, trampet nota çalışmalarımızda devamlı gösterilecektir. Çalışmanın şekline göre, portenin üst tarafında veya alt tarafında yer alacaktır.(El çalışmalarında üst tarafta, aksanlı-nüanslı çalışmalarda altta gösterilir.)
Ayak çalışmalarında buna gerek kalmayacaktır. (Twin pedal şimdilik sözkonusu olmadığı için) Çünkü biz, şimdilik, geleneksel-klasik tarz, yani sağ ayakta bass drum, solda Hi-hat olan davul takımı üzerine çalışma yapmaktayız. (Aslında henüz ayağımız yerde, ellerimiz de dizimizde)
Ders aralarında baget tutuş şekilleri, davul kuruluşu, davulda oturuş, pedlerle çalışma ve pedlerin en ucuz yollu kendimiz tarafından imal edilişini de öğreneceğiz.
Örneğimizin detaylarına geçmeden önce, dörtlük-sekizlik ve onaltılık notalarla oluşturulmuş ve hemen herkesin doğallıkla öğrendiği tekerlemeler yardımıyla vuruşlarının trampet üzerinde nasıl olduğunu gösteren ve sizlere uzaktan bilgi vermekte işimize çok yarayacak örnekleri yazıyorum.
Siz sağ elinizle ve dizleriniz üzerinde, nota değerlerini iyice kavramak için bu örnekler yardımıyla çok çalışın.
4’lük ve 8’lik notalar için:
Ya-ya-ya Şa-şa-şa Bi-zim-ta-kım – çok-ya şa, hemen hepinizin ve özellikle Fenerbahçe’lilerin bildiği tekerlemedir. Şimdi önce sağ elle ve yavaşça , notalara vuruş olarak bakalım ve tempoyu tutturmaya çalışalım.
ya ya ya şa şa şa.. bi zim ta kım çok ya şa....
1 2 3 4 1 2 3 4
Burada ayakla olan tempoyu yazmadık. 1-2-3-4’lerle gösterdik. Alışkanlık yaratıldığını düşündüğümüz noktaya gelince (öğrenildiğini hissedince) bunları da yazmadan devam edeceğız.
Şimdi sizin için yepyeni bir kavram olan 16’lık notalarla işlenmiş bir tekerleme yardımıyla 16’lık değerleri anlatmaya çalışan bir örnek yazalım. Bu örneğin ikinci versiyonunda 8’lik suslarla süslemesini de hemen peşinden yazacağım.
8’lik ve 16’lıklarla çalışma örneği:
16’lık ve 8’lik notaların değerini anlamak içindir. Nota değerlerini anlamak için çok çalışın.
Yağ sa-ta rım.... bal sa-ta rım.... us - tam öl - dü ken-dim-sa-ta rım....
- . . -- - . . -- - - - - . . . . --
1 2 3 4 1 2 3 4
Anlaşılması için noktalamayla ve altta da temponun ayak vuruşlarına 1-2-3-4 ile yardımcı bilgiler koyduk.
Yukarıda bahsettiğim 8’lik sus’larla yazılmış versiyonu da okunur hale getirmeye çalışacağım.
YAĞ SA-TA RIM ES BAL SA-TA RIM ES US TAM ÖL DÜ Ken.dim.sa.ta rım ES
“Nasıl?”, Anlaşılıyor mu?
BU ÖRNEK NOTA DEĞERLERİNİ ÇOK YAVAŞTAN BAŞLAYIP KAVRADIKÇA HIZLANDIRABİLİRSİNİZ. (Sözlerini melodiyi hatırlamanız için yazıyoruz; solfej yani seslerine uygun notalarla değil , tempo ve vuruşlar anlaşılsın diyedir. Siz, çalışmalarınızın bu kısmında bu melodiyi vuruş olarak Pam-pa-pa-pam.(es) .Pam-pa-pa-pam..(es) Pam-pam pam-pam pa.pa.pa.pa. pam (es) şeklinde seslendirirseniz daha iyi olur.
Sanırım bir adım daha ileri gittik...
İzcilerin trampet ve borozan ile çaldığı ve özellikle bizim gençliğimizde yoğunlukla baterist yetiştiren aşağıdaki melodiyi, sizler bilmiyorsanız, babalarınıza veya annelerinize sorun Onlar da bilmiyorlarsa dedeleriniz mutlaka bilirler ve size hemen melodiyi hatırlatacaklardır.
Tekerlemesi şöyle:
Beş para ver, on para ver, on para yoksa yüz para ver!
Hazır YTL ve YKR hesabına geçtiğimiz şu günlerde, bu eski tekerleme nota öğrenmemize yarar, umarım.
Bu tekerlemeyi 2/4’lük tempoya göre uyarlıyorum. 2/4’lük tempo ölçüsü, bir ölçüde 2 adet dörtlük nota olduğunu gösterir. Marşlarda çoklukla kullanılır.
Beş pa ra ver On pa ra ver On pa ra Yok sa Yüz pa ra Ver
ŞİMDİ SINAV VAR!...
Yukarıda bir hatalı nota yazımı var. Bir yerde, sözlerle uyuşmayan nota değerini yanlışlıkla hatalı yazmışım.(Daha doğrusu dizgileri yaptırdığım küçük oğlum Can’a yanlış yazdırmışım-bu arada Can Küçükyıldırım’a teşekkür borçluyuz, bize bütün notaları yazıp baskıya hazır etti.) Şimdi sizi sınava sokuyorum. Hata nerede? Bulup bana mail ile bildirenlere iyi not vereceğim....
Bilemeyenler de sonraki derslerde hatanın nerede olduğunu öğrenirler.
(hata çok açık bir şekilde görünüyor haaaa)
Haydi, bir de sizin rahatlıkla bilebileceğiniz bir şey yazalım..
Let’s Go isimli nakaratın melodisi şöyle vurulur.
> >
Let’s Go
↑ ↓
Derslerimizin başından bu yana hep 4/4’lük ritm ölçüsü ve nihayet 2/4’lük marş ritm ölçüsü kullanmıştık.
Şimdi aşağıda ¾’lük ölçünün ne olduğunu gösteriyor ve inceliyoruz.
“Üç-dört”lük ölçü ismindeki gibi bir ölçü içinde üç tane dörtlük nota değeri bulunduran ölçüye denir. İçindeki notalar ikiye bölünebilen nota değerinde olduğu için, 2/4’lük ve 4/4’lük ölçüler gibi basit ölçü usulleri grubundandır. Birleşik ölçü ve aksak ölçülerden daha ileride bahsedeceğiz; şimdilik sadece varlıklarını bilin, yeter.
Üç dörtlük tempo genelde Vals diye bilinir. Notalarının durumu aşağıdaki gibidir.
1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3
Sayma şekli 1-2-3 diye gider. Her dörtlük eşit vurularak gidildiği için değişik bir ritm verir. Örneğimizde, ölçü başlarında zil ve davulu aynı anda vurup ikinci ve üçüncüde trampeti kullanıyoruz. Temel görünüm budur.
Benzer şekilde, fakat sekizlik notalarla, bir ölçüde iki tane vals temposu varmış gibi düşünebileceğimiz 6/8’lik tempoda ritmin ismi slow-rock olur ve daha sonra göreceğimiz 12/8’lik ölçü(bir ölçüde 12 tane sekizlik nota içeren ritmdir) ile benzerlik kazanır.
Burada, noktalı nota değerlerinin varlığından söz etmemiz gerekmektedir. Örnekte görülen sağ elle zil vuruşlarının temel ritmini ayakla davulda vurmak istersek bir dörtlük notadan fazlaca bir değer istediğini matematiksel olarak görmemiz lazım. Bakalım;
İki tane sekizlik notanın, bir dörtlük nota olduğunu daha önce öğrenmiştik.
Dikkat edilirse 6/8’lik örneği yazdığımız alıştırmada üçer tane sekizlik nota, bir çengel ile birbirine bağlanmış vaziyette. Bunların iki tanesi bir dörtlük oluşturduğuna göre üçüncü sekizliği nasıl izah edilir duruma getirebiliriz? Bunu bir dörtlük notanın yanına ilaveten bir de sekizlik nota yazıp bağ çizgisiyle birbirine bağlarsak notanın değeri uzatılarak çalınacağı için bir çözüm yolu olabilir. (Bu sayede müzikte “bağ” denilen işlevi öğrenmiş oluyoruz.). Aynı maksattan hareketle, “bir notanın sağ tarafına konulan nokta, o notayı değerinin yarısı kadar daha uzun çalmayı gerektiren bir değer artmasına sebep olur” dersek aynı çözümü bulmuş oluruz. Daha doğrusu müzikçiler böyle bir kaide geliştirmişler, biz de kullanıyoruz.
Yukarı paragrafta bahsetmiş olduğumuz notada bağ ve noktalı notaların, önüne geldiği notayı değerinin yarısı kadar uzatır kavramlarını daha ileride örnekleriyle görüp inceleyaceğiz.
6/8’lik alıştırmamızın altına koyduğumuz bir çizgi ile üçüncü sekizliğin altına koyduğumuz nokta, müzik açısından bir anlatım değildir: Sadece çizgi ile bir dörtlük notayı, nokta ile de sekizlik notayı tariflesin diye koyduk onları.
Esas örneklerde (ileride) noktalı ve bağlı notaları görünce hatırlatma yapsın dedik!
6/8’lik tempoya, Eurovisiona katılan ilk parçamız “Seninle Bir Dakika”nın ritmi olarak bakarsanız size pratik bir fikir verercektir.
ONALTILIK NOTALAR.
Nasıl birdörtlük notaların yarı değeri bizi sekizlik notalara ulaştırdıysa, bunların da yarı değeri bizi onaltılık notalara ulaştırır. Ayağımızın yere bir vuruşu (bir saniyelik süre= metronomda 60 değeri) bir dörtlük notayı, yani bizim temel tempo vuruşumuzu temsil ediyordu.
Sonra, ayağımızın iniş-kalkışını saniyenin tik-tak”ları durumunda tarif ederek sekizlik notayı bulmuştuk.
İşte aynı mantık silsilesinden hareketle, ayağımızın sadece iniş sürecinde iki, kalkış sürecinde de iki vuruş yaparsak, bır dörtlük tempo vuruşunda dört adet onaltılık vuruşu yapmış oluruz. Basit olarak bir bütünü 4’e bölme işleminden farklı birşey değil..
Şimdi ellerinizi dizinize koyun ve önce sağ elle, alıştıktan sonra sol elle deneyin.
Sol elle biraz güçlük çekersiniz ama tempoyu yavaşlatıp hızlandırmak sizin elinizde. Önce çok yavaş tempoda başlayın sonra hızlanırsınız.
Hocam bu zor diyenler çıkacaktır. Hemen Kızılderili temposu dediğimiz alıştırmayı hatılayıp el ve ayak similasyonuyla bir dörtlük notaları onaltılık yorumlamayla işin üstesinden gelmeye bakın. Yani bu onaltılık çalışmayı elleri dörtlük (=bir vuruş), ayakları da birlik(=dört vuruş) benzerliğiyle önceki derslerinizde öğrenmiş olduğunuz vuruşların hızlandırılmış şekli gibi yapmaya çalışın. Her ayak vuruşunda, Pa-pa-pa-pa, Pa-pa-pa-pa, Pa-pa-pa-pa, Pa-pa-pa-pa sesleri gelecek şekilde düşünün.
Bazı parçalarda geçiş atakları vardır, trampetten başlayıp alto tomtomlar ve bas tomtoma geçerek yapılan geçiş ve süslemeler. İşte bu notaları öğrenerek ilerideki bu atakların nasıl yapıldığının temelini atmış oluyorsunuz.
Şöyle bir geriye dönüp baktığımızda, birlik notadan başlayarak onaltılık nota dahil öğrenmiş olduğumuz nota değerlerini yanyana dizersek ve bunların vuruşlarını yavaş bir tempoyla hiç ara vermeden yaparsak, kıyaslamalı olarak bunları başka talebelerinize de öğretmeye başlayabilir ve kendiniz de hocalık yapmış olursunuz.
Benzer olarak, arada bahsetmiş olduğumuz sus işaretlerini de alttaki portede gösteriyoruz. Hem hatırlamış olalım hem de ileride kullanacağımız zaman yabancılık çekmeyelim.
Birlik sus İkilik sus, çizginin Dörtlük sus,sekizlik, onaltılık suslar notaların görünümü gibi bireyseldir.
Çizginin alt tarafına üst tarafına bakan konumdadır Bakan konumdadır. Dört iki vuruş susulur.
Vuruş sus yapılır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder